تئاتر کاربردی یکی از مباحث نوینی می‌باشد که مورد توجه نظریه‌پردازان این عرصه قرار گرفته است. این اصطلاح را می‌توان یکی از حوزه‌ها و شاخه‌های روانشناسی و هنر به شمار آورد که برخی آن را برابر تئاتر درمانی می‌دانند.

تئاتر کاربردی آمیزه‌ای از دو بعد هنری و روانشناسی است

در تئاتر کاربردی هدف ایجاد لذت در مخاطب و تماشاگر آن نیست، بلکه انتقال پیام، آموزش و اصلاح رفتارهای اشتباه افراد می‌باشد. به همین دلیل، مهم‌ترین هدف تئاتر کاربردی را می‌توان درمانگری و آموزش در مسائل فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی به شمار آورد. این عامل باعث شده که بسیاری از منتقدان و هنرمندان به این نوع تئاتر اهمیت دهند و سعی کنند از آن در نمایش‌های خود بهره گیرند.

این نوع تئاتر را می‌توان در تاریخ جستجو کرد. تئاتر همیشه یکی از راهکارهای مطمئن برای رفع نیازهای اجتماعی و سیاسی به‌شمار می‌آمده است. بسیاری از نظریه پردازان معتقدند که نوعی قطعات با نام دیتی رامب نخستین بارقه‌های شکل‌گیری تئاتر کاربردی به شمار می‌آید؛ اما، از آن زمان تاکنون این نوع تئاتر در عرصه‌ها و کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

تئاتر کاربردی

در ایران این تئاتر ریشه در آیین‌های مذهبی دارد. به گونه‌ای که این نوع تئاتر را در معرکه‌گیری‌ها، پرده‌خوانی‌ها، خیمه‌شب‌بازی و نقالی می‌توان جستجو کرد. در این مراسم معمولاً نقال و یا تعزیه خوان به روایت مذهبی پرداخته و سعی می‌کند اخلاق بد جامعه را مورد شماتت قرار دهد. از این رو، می‌توان انتظار داشت که تئاتر کاربردی در ایران ریشه در مراسم‌های آیینی دارد.

اشکال گوناگونی برای این نوع تئاتر وجود دارد که از این جمله می‌توان به تسهیل سازی نمایشنامه، نمایش‌سازی مشارکت‌کننده و تماشاگر بازیگر اشاره داشت. هر یک از این موارد، اصول گوناگونی دارد که در آن ها سعی می‌شود، مخاطب و تماشاگر را به چالش کشیده و اخلاق‌های بد جامعه و یا موارد آموزنده را با شکلی اجرایی و نمایشی به مخاطب نشان دهند.