تاریخ سینمای ایران

پنج سال بعد از اختراع سینما توگراف توسط براداران لومیر، مظفرالدین شاه قاجار درسال 1279 هجری شمسی در سفری که به فرانسه داشت با این دستگاه آشنا شد. در همان سفر به میرزا ابراهیم خان صحاف باشی، دستور داد آن را خریداری کند و به ایران بیاورد. به این ترتیب با ورود دستگاه سینماتوگراف تاریخ سینمای ایران آغاز شد. اولین تصاویری که با این دستگاه ضبط و پخش شد، تصاویری از جشنواره ها و کارناوال هایی که بود که میرزا ابراهیم خان صحاف باشی از فرانسه ضبط کرده بود. 

اولین سینمای ایران

نخستین سالن سینمای ایران در سال 1279 در شهر تبریز به نام سینما سولی توسط کاتولیک های تبریزی افتتاح شد.بعد از آن در سال 1283میرزا ابراهیم خان صحاف باشی سالنی در خیابان چراغ گاز تهران راه اندازی کرد. هم زمان در رشت هم سالن سینمای رشت و بعد از آن در سال 1293 در بوشهر و مشهد نیز سالن سینما افتتاح شد. بعدها با علاقه بیشتر مردم تهران، سالن های دیگری هم افتتاح شدند. سالن “فاروس” اولین سالن نسبتا مجهز تهران بود که به مولد برق و بوفه و رستوران و پنکه مجهز بود. ظرفیت صندلی های آن تا 500 عدد هم در گزارش ها آمده است.

ساخت نخستین فیلم ایرانی

تا سال 1309 همه سینماها ، تنها فیلم های خارجی با زیرنویس فارسی را پخش می کردند. اما به مرور فیلمسازهای ایرانی هم به فکر ساختن فیلم افتادند و اولین فیلم صامت و بی صدای ایرانی به نام “آبی و رابی” توسط اوانس اوگانیانس فیلمساز ایرانی-ارمنی ساخته شد. این فیلم با استقبال مردمی بسیار خوبی مواجه شد. سه سال بعد یعنی در سال 1312 اولین فیلم ناطق ایرانی به نام “دختر لر” توسط اردشیر ایرانی در هندوستان ساخته شد. با استقبال بسیار خوبی که از این فیلم شد زمینه برای ساخت فیلم های بعدی هم فراهم شد. فیلم های “شیرین و فرهاد”،”فردوسی”، “چشم های سیاه” و “لیلی و مجنون” فیلم هایی بودند که بعد از دختر لر تا سال 1316 ساخته و نمایش داده شدند.

سینمای عامه پسند و فیلمفارسی 

در سال 1322 چندین شرکت سینمایی توسط سرمایه گذاران تاسیس شد و صنعت فیلمسازی با عمومی تر شدن سینما بین مردم گسترش یافت. اما تا 1327 به دلیل سانسور و  جنگ جهانی دوم سینمای ایران وارد رکود شد. اما بعد از سپری کردن این دوران دوباره سینماها رونق گرفتند. سرمایه گذاران شرکت های سینمایی برای افزایش سود خود از فیلمسازی به ساخت فیلم های نسبتا سطح پایین و عامه پسند روی آوردند.فیلم های گیشه ای که به اصطلاح به آن فیلمفارسی گفته می شد. فیلم سازانی همچون اسماعیل کوشان، هوشنگ کاووسی، فرخ غفاری و ساموئل خاچیکیان از مهم ترین فیلمسازان آن دوران بودند. هدف از ساخت این فیلم ها صرفا سرگرم کردن مخاطب بود.

موج نو در سینمای ایران

بعد از اوج گرفتن سبک فیلمفارسی ها، در دهه 40، در سال 48 با ظهور فیلم هایی مانند “گاو” ساخته داریوش مهرجویی و “قیصر” اثر مسعود کیمیایی این روند تغییر کرد. با تحولی بنیادینی که در سبک فیلمسازی رخ داد جریان تازه ای با عنوان موج نو در سینمای ایران شکل گرفت. تاسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان زمینه را برای گسترش موج نو و ساخت فیلم های فرهنگی بیش از پیش مهیا کرد. در نهایت با کاهش اقبال عمومی مردم به سبک فیلمفارسی ها به خصوص در بین قشر فرهنگی و تحصیل کرده، سال 50 تا 57 شاهد سبک متفاوتی از فیلم های سینمایی بودند.

موج نوی سینمای ایران

سینمای ایران بعد از انقلاب

با وقوع انقلاب اسلامی، سینمای ایران هم همچون سازمان های دیگر دچار تحولات فرهنگی شد. پس از انقلاب، سینمای ایران به دلیل اختلاف نظرها و نبود ضوابط فیلم سازی هماهنگ با قوانین انقلاب اسلامی به مدت پنج سال متوقف شد. اما از سال 1362 به بعد با تصویب قوانین جدید، فیلمسازانی همچون داریوش مهرجویی، عباس کیارستمی،امیر نادری، بهرام بیضایی، بهمن فرمان آرا، علی حاتمی و…. دوباره شروع به فعالیت کردند. فیلمسازانی که با ساخت و ارائه  آثار درخشان و بدیع خود تحسین منتقدان جهانی را هم با خود همراه کردند.

آنچه خواندید خلاصه ای از تاریخ سینمای ایران تا به امروز بود که با وجود فراز و نشیب های فراوان، به پیشرفت های قابل توجهی دست یافته و هنرمندان بزرگ و آثار فاخری در حد استانداردهای جهانی معرفی کرده است. سینمای ایران بعد از انقلاب تا به امروز جوایز بسیاری در فستیوال ها و جشنواره های بین المللی کسب کرده است.