لزوماً همه نام‌های معروف تأثیرگذار نبوده‌اند. در مقابل تمام نام‌های ناشناخته نیز در رشد هنر بی‌تأثیر نیستند. در تاریخ هنر نام‌های بسیاری دیده می‌شود که با وجود کم‌تر شنیده شدن، نقش شگرفی را در تاریخ هنر بازی کرده‌اند. ما در این مقاله قصد داریم از آنتوان آرتو، یکی از تأثیرگذارترین افراد در هنر تئاتر قرن گذشته صحبت کنیم. این نام اگرچه برای مخاطب غربی آشناست، امّا متأسفانه در ایران مهجور مانده و کم‌تر کسی با او آشنایی دارد. باری در این مقاله قصد دارم تا به صورت کامل امّا مختصر شما را با این هنرمندِ پرکار آشنا کنیم.
آنتوان آرتو که بود؟
آنتوان آرتو شاعر، نویسنده، مقاله‌نویس، کارگردان و بازیگر بزرگ قرن بیستم بود. وی در 4 سپتامبر 1896 از پدری فرانسوی و مادری یونانی در شهر مارسی فرانسه متولد شد و در سال 1948 زمانی که تنها ۵۱ساله بود بدرود حیات گفت. او در طول این سالیان کوتاه امّا غنی خود نمایشنامه‌های متعددی را نوشت. هنوز هم که هنوز است پس از گذشت سالیان سال آثار او در بزرگ‌ترین سالن‌های جهان اجرا شده و مخاطبان زیادی را به سالن تئاتر می‌کشاند.
وی در اواسط دوره نوجوانی وارد کالج ساکره‌کور شد تا تحصیلاتش را در حوزه ادبیات پیش ببرد. چیزی که از او یاد می‌شود، شوق اوست برای ادبیات. او عاشقانه ادبیات را دوست می‌داشت و عاشقانه شعر می‌خواند. از قضای روزگار او در شانزده سالگی دچار بیماری عدم تعادل روانی شد. این بیماری او را از حضور در جنگ جهانی اول معاف کرد.
آنتوان آرتو پس از بهبود شروع به نوشتن برای مجله ادبی دومن کرد. دومن واژه‌ای فرانسوی‌ست به معنای فردا. باری نقطه اوج این هنرمند سال 1923 بود که منتخبی از اشعارش را منتشر کرد. اشعار او دارای تخیلات بسیار غنی‌ای بودند که نام او را در همان جوانی بر سر زبان‌ها انداخت. این موفقیت چنان بر مذاقش خوش آمد که سال بعد نیز دفتر شعر دیگری به نام نرد آسمان منتشر کرد.
در همان سال‌ها بود که آنتوان به گروه بازیگران تئاتر پیوست. او که درمان روح بیمار خود را تنها در تئاتر می‌دید شروع به مطالعه جدی این حوزه کرد. بازیگری به او امکان امرار معاش می‌داد و استعداد عجیبی که او از خود نشان داد آنتوان را در مدت زمان کمی به یکی از بزرگ‌ترین بازیگران فرانسه آن دوران بدل کرد.
آنتوان آرتو از سال 1922 تا سال 1935 به حرفه بازیگری پرداخت و طی این 12 سال با کارگردانان بزرگی نظیر لوئی ژووه و پیتویف همکاری کرد. البته که بازی در تئاتر به او امکان بازی در سینما را نیز داد. شاید بتوان معروف‌ترین نقش‌آفرینی او را بازی در فیلم ناپلئون از آبل گانس دانست.
آنتوان آرتو در حین اجرا
تئاتر شقاوت
شاید یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آنتوان آرتو تئاتر شقاوت باشد. او که از تئاترهای کلاسیک خسته شده بود سعی در طرح‌ریزی تئاتری جدید کرد. این نوع تئاتر گونه‌ای سورئالیستی است که وی برای اولین‌بار دی کتاب تئاتر و همزادش آن را تئوریزه کرده. او بر اساس کهن‌ترین نمایشنامه‌های شرق بر آن شد که طرح جدیدی بریزد. او تلاش داشت با استفاده از عناصری چون جادو نمایش‌ها را به آثار کهن شرقی نزدیک کند. البته نباید فرض شود که منظور از شقاوت نوعی شکنجه سادیستی است؛ نه! منظور القای احساس واقعی رنج بشری با استفاده از عناصر فرمی‌ست. او تلاش کرد تا سرخوردگی بشر مدرن را در آثارش نمایان سازد.
تئاتر سورئالیستی شقاوت
جمع بندی
در این مقاله سعی شد تا درباره آنتوان آرتو یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان تاریخ ادبیات و تئاتر صحبت شود. این بیانات به صورت مختصر، اجمالی اما کامل بود. سعی شد از بیان نکات و نظریات پیچیده خود داری شود و تنها به جهان وی پرداخته شود. گفتیم که آرتو شاعر، بازیگر، کارگردان و نمایشنامه فرانسوی‌ست. او با وجود عمر مختصرش توانست تأثیر بسیاری بر هنر تئاتر بگذارد. تئاتر شقاوت از بزرگ‌ترین دستاوردهای اوست.
ثبت ديدگاه