هنرجویان سینما و تئاتر علاوه بر آگاهیِ اصول و دانش‌های مربوط به هنر تخصصی خود، باید و حتماً باید درباره سایر دانش‌های مرتبط دیگر نیز اطلاعاتی داشته باشند. دانش انواع ادبی یکی از همین دانش‌هاست. نمیتوان رابطه میان نمایش و ادبیات را انکار کرد. اصلاً در نظر نظریه‌پردازان هنر نخستین مانند ارسطو نمایش نیز گونه‌ای از از انواع ادبی بود. حتی در همین دوره نیز نمیتوان فاصله زیادی را میان هنر نمایش و ادبیات تصور کرد. آیا می‌توان تئاتر را بدون ادبیات تصور کرد؟ ابداً! این دو که ریشه‌ای مشترک دارند در طول تاریخ تاثیرات زیادی بر روی هم گذاشته‌اند. در این مقاله قصد داریم که ابتدا به بررسی چیستی دانش انواع ادبی پرداخته و سپس به معرفی مهم‌ترین انواع ادبی بپردازیم. در نهایت نیز به چرایی لزوم فراگیری دانش انواع ادبی برای هنرجویان سینمایی پاسخ خواهیم داد. همراه باشید.
دانش انواع ادبی چیست؟
دانش انواع ادبی علمی برای طبقه بندی آثار ادبی بر اساس فرم و مختصات درونی آن ها در دسته های محدود و مشخص است. سابقه این دانش به زمان ارسطو می رسد. او بود که نخستین بار میانه انواع مختلف ادبی تمیز قائل شد و ویژگی‌های هر یکی را بیان کرد. در زبان انگلیسی به این دانش literary genres می‌گویند. پس از ارسطو نظریه‌پردازان زیادی این دانش را دست‌خوش تغییر قرار دادند. البته نباید فراموش کرد که سنت انواع ادبی در زبان فارسی نیز وجود داشته. احتمالاً اسلاف ما نیز تحت تأثیر ارسطو بوده‌اند. جالب است بدانید که میان انواع ادبی ما و غربی‌ها تفاوت مهمی وجود داشت؛ آنها بیشتر به جنبه معنایی ادبیات توجه داشته‌اند و پیشینیان ما به جنبه‌های صوری آن!
دانش انواع ادبی علمی برای طبقه بندی آثار ادبی است
انواع مهم ادبی
ارسطو در کتاب ارزشمند خود به نام فن شعر ادبیات را به سه نوع حماسه، غنایی و نمایشی که به آن دراما نیز می‌گویند تقسیم کرده است. در دوران مدرن نظریه پردازان انواع بیشتری نظیر رمان، داستان بلند، داستان کوتاه، جستار، بیوگرافی و اتوبیوگرافی و غیره را نیز به این موارد افزوده‌اند. در این جا قصد داریم شرح مختصری از آن مواردی که ارسطو مشخص کرده ارائه دهیم. لازم به ذکر است که بررسی دقیق‌تر هر یک از این انواع نیاز به مقاله‌ای مفصل دارد.
غنایی
ادبیات غنایی ادبیات احساسات و عواطف شخصی است. این نوع ترانه‌ها را در یونان باستان با ساز لیر می‌نواختند و به واسطه همان ساز به آنها امروز لیریک می گویند.
حماسه
حماسه در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است. از دید پژوهشگران حماسه، شعر ملل در دوران پیشاتاریخی است که در آن آرزوها و ترس‌های‌شان را بازنمایی کرده‌اند. حماسه‌ها معمولاً تاریخی دور دارند که سینه به سینه به نسل بعدی رسیده‌اند تا زمانی که فردی تصمیم به کتابت آن کرده باشد. از بزرگ‌ترین حماسه‌های جهان می‌توان به ایلیاد، ادیسه و شاهنامه فردوسی اشاره کرد
حماسه ترس و رویاهای اقوام پیشاتاریخ است
دراما
دراما شیوه‌ای از نمایش است. این نوع در ادبیات کهن ما دیدن نمی‌شود و خاستگاه آن یونان باستان است. نزدیک‌ترین نوع به درما نمایشنامه‌هایند. از دیده ارسطو دراما به دو گونه کمدی و تراژدی تقسیم می‌شود.
لزوم فراگیری دانش انواع ادبی برای هنرجویان نمایش
گفتیم که نمیتوان هنر نمایش را بدون ادبیات و ادبیات را بدون هنر نمایش شناخت. امروزه نیز این دو تاثیرات زیادی می‌گذارند. عمده فیلم‌های سینمایی در ویژگی‌ای با نوع مسلط ادبیات یعنی رمان مشترک‌اند و آن داشتن داستان است. می‌توان دید که بخش زیادی از عناصر این دو یکسان است. آشنایی با انواع ادبی باعث می شود تا هنرجویان درک بهتری از هنر خود داشته باشند و لذت بیشتری از رشته خود ببرند.
جمع‌بندی
در این مقاله ابتدا به معرفی چیستی انواع ادبی پرداخته و سپس آنها را بر شمردیم. در نهایت نیز به لزوم فراگیری دانش انواع ادبی برای هنرجویان نمایش اشاره کردیم. امیدوارم که این مقاله برای‌تان مفید بوده باشد.
ثبت ديدگاه