ماتریکس، فیلمی علمی تخیلی است ساخته واچکوفسکیها. این فیلم تا به این جای کار سه نسخه دارد که ما به بررسی اولینِ آنها، اکران شده در سال 1999 خواهیم پرداخت. این اثر به دلیل داستان فلسفی و درخشان همواره مورد توجه منتقدان و مخاطبین سینما بوده است. مبنای فیلم بر اساس آرای ژان بودریار، فیلسوف و جامعه شناس فرانسوی شکل گرفته. البته که بودریار اعتقادی به منجی ندارد و حضور منجی در این فیلم را میتوان به گرایشات مسیحی نویسندگان اثر ربط داد.
اطلاعات کلی فیلم
ماتریکس به نویسندگی و کارگردانی واچکوفسکیها در سال 1999 اکران شد. در این فیلمِ 136 دقیقهای بازیگرانی نظیرِ کیانو ریوز، لارنس فیشبرن، کری ان ماس، هوگو ویوینگ و جو پانتولیانو بازی کردهاند. موسیقی متن این فیلم توسط دان دیویس ساخته شده است. بیل پوپ فیلمبرداری بود که از عهده صحنههای سخت این فیلم به خوبی برآمده. توجه کنید که این اثر در سال 1999 ساخته شده و با امکانات آن دوران، شاهکاری خوش ساخت محسوب میشود. تدوینگر این فیلم زک استینبرگ هم توانسته احساس مورد نظر واچکوفسکیها را منتقل کند. شرکت تولید کننده این فیلم ویلیج رودشو پیکچرز و سیلور پیکچرز بودند و توسط کمپانی برادران وارنرز ارائه شدند. اگر برایتان جالب است هزینه تولید فیلم ۶۳ میلیون دلار بوده که به فروش استثنائی ۴۶۳٫۵ میلیون دلار دست یافته.
داستان
توماس اندرسون (Keanu Reeves) زندگی دوگانهای دارد. او در به عنوان برنامه نویس رایانهای در شرکتی کار میکند؛ امّا در شب یک هکر است که در فضای مجازی به عنوان نئو شناخته میشود. کارفرمای وی به درستی خاطرنشان میکند که این جوان با اقتدار مشکل دارد. نئو در تلاش برای یافتن مورفئوس، یک هکر افسانهای است. نئو باور دارد که مورفئوس پاسخ بزرگترین سؤال نئو را میداند: ماتریکس چیست؟ در فضای مجازی صحبتهای زیادی در این مورد وجود دارد اما هیچکس واقعاً آن را توضیح نداده است.
در ادامه ترینیتی (کری آن ماس) با نئو در یک دیسکو تماس میگیرد و به او هشدار میدهد که وی توسط مقاماتی که معتقدند مورفئوس خطرناکترین مرد زنده است، ردیابی میشود. در نهایت نئو توسط مأمور اسمیت (هوگو بافندگی) بازداشت شده و مورد بازجویی قرار میگیرد. حال نئو حاضر به همکاری نیست و آنها در بدن او شیئی برای ردیابی قرار میدهند و سپس آزادش میکنند. ترینیتی در همان شب به سراغ نئو آمده آن شیء را خارج کرده و نئو را برای دیدار با مورفئوس (لورنس فیشبورن) میبرد.
نئو با مورفئوس رو به رو میشود. مورفئوس به او دو قرص پیشنهاد میکند. یکی آبی که باعث میشود نئو تمام این اتفاقات را فراموش کرده به زندگی عادی خود برگردد. دیگری قرمز که نئو با انتخاب آن به راز ماتریکس دست مییابد. نئو قرمز را انتخاب می کند. این حقیقت دردناکتر از آن است که بتواند تحمل کند. دنیایی که او واقعی در نظر گرفته بود، در واقع توسط ماشین های پیشرفته ایجاد شده و اداره میشود. مردم توسط رباتها کشت میشوند و برایشان چیزی جز باتری نیستند. انسانها حبس شده در محفظهای، خود را در پندار خود آزاد میدانند. امّا مورفئوس و گروهش انسانهایی آزادند که با وضعیت موجود میجنگند. آنها امید دارند که نئو همان برگزیده باشد.
قرص قرمز یا آبی؟
تحلیل
این فیلم علمی تخیلی فوقالعاده، برنده چهار جایزه اسکار شده است. این فیلم را میتوان به دو بخش تقسیم کرد. بخش کوتاهِ اول، هنوز نئو حقیقت را نمیداند و بخش دوم دقیقاً از جایی شروع میشود که نئو، و به تبع آن مخاطب حقیقت زندگی را میفهمند. این شوک چنان عظیم است که برای چند لحظه نئو و مخاطب را دچار فروپاشی میکند.
گروهی معتقدند که نئو، مسیح معاصر است. مسیحی که آمده نسل بشر را نجات دهد. مورفئوس معتقد است که نئو شخص برگزیده است. برگزیدهای که برای نجات مردم گمراه آمده است.
در این فیلم مسیح تنها زمانی میتواند مسیحیت کند که از خشونت بیش از حد برای دستیابی به اهداف خود استفاده کند. ابن جا جایی است که نئو از شخصیت مسیج انجیلی دور شده و تبدیل به مسیج دنیای خشن ماشینی میشود.
درباره تمامی عناصر سبکی این فیلم میتوان گفت که چیزی فراتر از علمی تخیلیهای آن سالها نیست. نوع میزانسن، ترکیببندی، دکوپاژ، طراحی صحنه دقیقاً همسو با فیلمهای علمی تخیلی هم دوره خود است. تنها وجه تمایز این فیلم با سایرین فیلم نامه درخشان آن است. فیلمنامه این اثر ایده محور است. شاید بزرگترین حسن این فیلم، شوکی باشد که به مخاطب میدهد. دو ماتریکس بعدی هیچوقت به موفقیت اولین ماتریکس دست نیافتند. چرا؟ از دید من چون قوت ماتریکس همین شوک داستانی است و برای دو فیلم بعدی، مخاطب با این شوک آشنا بود. حال آنها حرف جدیدی برای گفتن نداشتند.
بزرگترین حسن این فیلم، شوکیست که به مخاطب میدهد
جمعبندی
ما در این مقاله راجع به فیلم ماتریکس صحبت کردیم. در ابتدا اطلاعات کلی فیلم را بیان کرده و سپس به بیان داستان فیلم پرداختیم. در ادامه فیلم را از دو ساحت تکنیکی و فرمی بررسی کرده و ویژگیهای هر یک را برشمردیم. امیدوارم که این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
ثبت ديدگاه